Waarom zie je rare of enge video's op sociale media?

Waarom zien we rare of enge video's op sociale media?
Soms kijk je lekker filmpjes op TikTok, Instagram of YouTube en ineens BAM! verschijnt er iets raars of zelfs engs in je feed. Hoe komt dat?

Achter de schermen kiezen deze apps zelf welke video’s je ziet, en ze doen dit met behulp van iets dat een algoritme heet. Dat klinkt moeilijk, maar stel je voor dat het algoritme als een robot is die alles volgt wat je doet op die app. Langer kijken naar een video over katten? Dan denkt de robot: "Hé, hij houdt van katten!" En je krijgt meer kattenvideo's.

Het algoritme wil dat je zo lang mogelijk blijft kijken, zodat de app meer advertenties kan laten zien. Daarom krijg je soms filmpjes die niet helemaal zijn wat je leuk vindt, maar wel spannend zijn, omdat het algoritme denkt dat je langer blijft kijken.

Wat is een algoritme en hoe kiest het wat jij ziet?
Een algoritme is eigenlijk een soort superlange to-do-lijst voor de computer, vol regels en stappen die bepalen wat jij te zien krijgt. Stel, je kijkt veel video’s over gamen, dan onthoudt het algoritme dat, en je zult steeds meer gaming-video’s zien. Zo kan het algoritme je interesses voorspellen.

Elke like, elke video die je deelt of waar je lang naar kijkt, helpt de app beter te snappen wat jij leuk vindt. Dit werkt dus net zoals bij je favoriete dingen in het echte leven: als je gek bent op pizza, eet je het vast vaker. Hier zorgt het algoritme ervoor dat je steeds opnieuw content krijgt waar je waarschijnlijk lang naar kijkt.

Hoe kiest de app welke filmpjes 'cool' zijn?
Apps zoals TikTok en YouTube letten goed op hoe vaak mensen een video liken, delen of erop reageren. Stel dat iedereen ineens naar een dansje kijkt, dan zegt het algoritme: “Dit dansje is populair!” en dan laat het die video ook aan jou zien. Ook als je misschien niet per se op zoek bent naar dansjes.

TikTok’s For You Page (FYP) is hier een goed voorbeeld van. Het algoritme checkt steeds wat jij leuk vindt om te kijken en probeert je elke keer weer iets te laten zien waar je geïnteresseerd in bent.

Waarom werkt het filter tegen rare video's niet altijd?
Sociale media willen liever geen enge of schokkende video’s aan kinderen laten zien, maar die filter-systemen zijn niet perfect. Soms is een video enorm populair en dan denkt het algoritme: "Iedereen kijkt dit, dus jij vast ook!" Het algoritme weet namelijk niet altijd wat wel of niet geschikt is voor jouw leeftijd. Daardoor kan het gebeuren dat je ineens iets ziet dat je liever niet had willen zien.

Hoe kun je minder van zulke video’s zien?
Je kunt instellingen gebruiken om je account veiliger te maken. Zo kun je bijvoorbeeld bij Instagram een contentfilter aanzetten of je account privé maken. 

En ouders kunnen YouTube Kids installeren, waar alleen kindvriendelijke video’s te zien zijn.Maar zelfs dan is het handig om met je ouders te praten over wat je online ziet. Dat helpt je om beter om te gaan met alles wat je tegenkomt op sociale media!

Ben je toch een vervelende video tegengekomen? Dan kun je deze wel rapporteren of aangeven dat je niet geïnteresseerd bent, om je algoritme te trainen dat je dit soort video's in het vervolg niet wil zien.