Hoe weet een mug jou te vinden?

Straks ga ik me vrijwillig laten bijten door het dier dat elk jaar voor de meeste menselijke slachtoffers zorgt. Namelijk bijna 1 miljoen doden per jaar. Dit lokmiddel heb ik daarbij nodig. Daar zijn ze dan! Ja, ik hoor je denken: huh, muggen?! Zijn dat die dodelijke monsters waar je het de hele tijd over hebt? Ja! Want steekmuggen zijn echte massamoordenaars. Vooral op het zuidelijk halfrond zorgen muggen voor veel slachtoffers. Als je daar gestoken wordt door een mug, kan die je besmetten met een nare ziekte. Zoals zikakoorts, dengue, gele koorts, west-nijlziekte en elefantiase. Maar de meest dodelijke is wel malaria. Dat krijg je van een parasiet die door muggen overgebracht kan worden. Je krijgt extreme koorts en knallende koppijn. Als je niet behandeld wordt, kan je eraan sterven. Er zijn wel medicijnen, maar niet iedereen kan die betalen. En dat maakt deze mug de dodelijkste diersoort op aarde. Alsjeblieft, geniet ervan. Ik moet er wel even bij vertellen dat de malariaparasiet in Nederland al tientallen jaren geleden is uitgeroeid. Maar nu kan het zijn dat door de opwarming van de aarde tropische ziektes als malaria, die door muggen worden overgedragen ook naar Nederland komen. Kijk eens hoe die minivampiertjes op zoek gaan naar dat bloed. Dat vinden ze natuurlijk niet bij mijn sok maar ze ruiken dat ze weet en denken dan: daar zit een lekker bloedvat! Er zijn nogal wat hardnekkige fabeltjes als het gaat om muggen. Zo wordt er bijvoorbeeld vaak gezegd dat muggen op licht afkomen. Dat is een muggenmisverstand. De diertjes die je daar ziet vliegen zijn vliegjes, of nachtvlinders. Maar geen muggen, want die komen alleen af op CO2 en de geur van zweet en stinkkaas. En wat ook niet klopt is dat alle steekmuggen steken. Het zijn alleen de vrouwtjes die bloed drinken. Mannetjesmuggen doen dat niet. De vrouwtjes doen het ook alleen als ze bevrucht zijn, zodat ze bloed hebben voor hun eitjes. Op één bloedmaaltijd kunnen ze wel 250 eitjes leggen. Die 250 eitjes zitten verpakt in een eipakketje. En die leggen de vrouwtjes het liefst in stilstaand water, zoals hier te zien is bij het Levend Lab in Leiden. Dit is zo'n eipakketje, ultraklein. Maar hierin zitten dus 250 eitjes. Dit blijft gewoon een beetje zo ronddobberen totdat er uit die eitjes larfjes komen. Wat gebeurt er eigenlijk als je geprikt wordt? Allereerst boort de mug door je huid heen op zoek naar een bloedvat. Die boor, oftewel de zuigsnuit, is flexibel. En dat is handig, daardoor kan-ie alle kanten op bewegen. Als de mug een bloedvat gevonden heeft, opent het uiteinde van de boor zich en dan komen er, jawel, een soort tandjes uit om die zuigsnuit op z'n plek te houden als de mug aan 't drinken is. Sander. Hee, Pascal. Jij doet al jarenlang onderzoek naar muggen. Klopt. Wat kunnen we daar nou tegen doen? Ten eerste moet je weten waar die muggen zich kunnen voortplanten. Dat doen ze in water in en rond je eigen huis. Dus dakgoot schoonhouden, regenton omkieperen en zo. Maar wat als ze er toch zijn? In warme landen kunnen ze ook ziektes verspreiden. Om de bevolking te beschermen, hebben we een simpele muggenval ontwikkeld. In dit vat zit suikerstroop, gist en water. En dat produceert koolstofdioxide. Daar komen ze op af? Ja. En die worden hier naar binnen gezogen. Maar ik kan hier dus ook gewoon mijn zweetsok in doen en dan komen ze daar ook op af? Dat kunnen we onderzoeken. En hoeveel muggen zijn dit precies? Een paar honderd. Laten we het experiment beginnen. Eerst je zweetarm. O jee! Oeh! Ah, die heeft me te pakken! Ah! Ah, nog een! O nee, dat zijn er al vier. Het jeukt nu al! Au, au, au! Het prikt nu al! Au, au, au, serieus! Je voelt het gewoon. Haal 'm er maar uit. Ja! Nou, komen ze op zweet af? Ja, overduidelijk! De volgende is de schone arm. Eens even kijken wat er nu gebeurt. Er komt serieus niks op af nu! Ja, je hebt het zweet eraf gewassen, ze kunnen je niet meer ruiken. Ze zijn niet eens een beetje geïnteresseerd. Dit is de schone arm, niks aan de hand. En dit is de zweetarm en het jeukt als een tierelier! Het experiment is geslaagd. En ja, muggen zijn dol op zweet. Dames, geniet van m'n sok.