Hoe ziet de bodem van de oceaan eruit?

Wist je dat de bodem van een oceaan wel kilometers diep kan zijn? Onze hoogste bergen kunnen erin verdwijnen. Ze zijn zo diep dat je er niet heen kan in een duikpak. Onze planeet bestaat voor het grootste deel uit oceanen. Er is meer water dan land, maar omdat oceanen zo diep zijn, weten we er niet heel veel over. En dat is raar, want ze zijn superbelangrijk voor al het leven op aarde. Hier is het water in de oceaan heel helder en toch kun je de bodem niet zien. Om erachter te komen hoe de bodem van de oceaan eruit ziet, moet je naar beneden. Alleen is die oceaan op veel plekken zo diep, dat je er in een duikpak niet kan overleven. Daarom doen wetenschappers onderzoek naar de oceaanbodem met speciale onbemande duikboten, bestuurd vanaf dit soort onderzoeksschepen. De bodem in kaart brengen doen ze met geluid. Vanaf het schip worden geluidssignalen naar beneden gestuurd en die weerkaatsen vanaf de bodem weer terug. En zo kunnen onderzoekers zien hoe de oceaanbodem eruit ziet. Op deze speciale wereldbol kun je heel goed zien dat de oceaanbodem niet een een platte zandvlakte is, maar dat er gewoon hele bergketens zo door de oceanen, kijk, hier loopt 'ie helemaal zo onderlangs, komt 'ie hier weer zo omhoog. En er zijn zelfs in de oceanen meer bergketens dan op land. En hier tussen Japan en Hawaii is het echt een beetje een rommeltje en dat komt omdat hier heel veel vulkanen zijn, onderwatervulkanen. En nu is dit een beetje een grove schets van hoe de oceaanbodem er uit zou moeten zien. Maar als je dat nou heel precies in kaart wil brengen, dan doen ze dat dus met geluid. Dat doen ze zo. Ze sturen vanaf het schip een geluidssignaal naar de oceaanbodem en die bodem weerkaatst dat signaal weer terug naar het schip. En omdat we weten hoe snel geluid zich verplaatst onder water, kun je die afstand dus uitrekenen. En op die manier is nu 15% van de oceaanbodem in kaart gebracht. Hans, jij doet onderzoek naar de diepe plekken in de oceaan. Je hebt zelfs het allerdiepste punt in de oceaan gemeten. Heb jij om die diepte te meten ook geluid gebruikt? Ja, maar wel een beetje anders. Soms zitten ze er tientallen meters naast en heb ik dus een nauwkeurige meting nodig. Maar wat maakt dat meten dan zo moeilijk? De geluidssnelheid verandert met de temperatuurverschillen en door de druk. We hebben aan een hele lange kabel een apparaat laten zakken, helemaal tot in de diepzee. Om heel nauwkeurig temperatuur en druk te meten. Omdat temperatuur en druk dieper in zee ook veranderen, moet je dat eigenlijk heel nauwkeurig meten. Om het geluidssignaal te verbeteren. Maar dat klinkt wel als een ingewikkeld stukje natuurkunde en wiskunde. Ja, maar uiteindelijk levert dat natuurlijk wel op, want daarmee kunnen we wel het diepste punt van de aarde nauwkeurig meten. Oké, en wat was dan dat diepste punt? Dat wil ik dan nu wel weten. Het diepste punt is hier in de Marianentrog. Dit punt hier. 10.925 meter. Wow, dat is gewoon bijna elf kilometer. Ja. En hoe lang was je kabel? Die was bijna elf kilometer. Maar de kapitein wilde niet dat we met het apparaat de bodem raakten. Vijftig meter boven de bodem moesten we stoppen. Zonde! Ja. Oké, diepzee-onderzoek is dus lastig. En elf kilometer is ook wel echt heel diep en koud. En er is dus heel veel druk, dus je zou denken dat er eigenlijk helemaal niks kan leven. Maar ook daar is leven. Alleen ziet het er dan wel heel anders uit. Het is heel vaak wit en blind en soms geeft het zelfs licht. Het is toch bizar.