Wat is plankton?

In de oceanen is heel veel leven te vinden en ook heel veel verschillend leven, van zeepaardjes tot enorme walvissen. En wist je dat zij allemaal niet kunnen leven zonder miljarden iniminidiertjes? En wij op land ook niet. Onze planeet bestaat voor het grootste deel uit oceanen. Er is meer water dan land en er leven hele wonderlijke wezentjes. Toch weten we maar weinig over onze oceanen. En dat is raar, want we hebben die oceanen heel hard nodig voor ons bestaan op aarde. Moet je eens zien. Hoe ver ik ook die kant op kijk, ik zie echt alleen maar water. En dat is ook niet zo heel gek, want dit is namelijk een oceaan en daar is driekwart van onze planeet mee bedekt. Dus eigenlijk is de naam aarde voor onze blauwe planeet een beetje een gekke naam. We zouden het veel beter water kunnen noemen. Wat we wel weten over oceanen is dit. Er zit wel 1,3 triljard liter water in. Dat is 1,3 met zoveel nullen. Oceanen kunnen wel elf kilometer diep zijn, dieper dan onze hoogste berg op land en bijna 80% van alle dieren op de planeet woont er. Zelfs het grootste dier dat ooit geleefd heeft, groter dan elke dino, zwemt hier gewoon rond. De blauwe vinvis. Zo, dit leggen we er netjes in. Dit is Katja Peijnenburg. Zij is zeebioloog en ze weet niet alles van wat er daar beneden allemaal gebeurt, maar ze weet natuurlijk wel meer dan de meeste van ons. En samen met haar ga ik onderzoeken wat we hier voor leven kunnen vangen midden op de Atlantische Oceaan. Zeker, het is wel heel erg belangrijk, want we willen heel graag weten welke soorten hier zitten. Het is belangrijk voor ons onderzoek om te weten hoe het staat met de oceaan. En eigenlijk elke keer als ik dit netje weer uitgooi, vang ik wel weer eens wat nieuws en dan leer ik weer iets nieuws. Wow, wat vet! Ik ben dan wel echt heel benieuwd wat erin zit. Kunnen we 'm binnen gaan halen? Ja. Nou. Ja, dit is een pot met eh, water. Nou, daar zit wel van alles in. In deze pot zitten meer dieren dan je in de dierentuin tegenkomt. Dit is misschien wel de belangrijkste diergroep op aarde. Plankton. Dus dat wat hier allemaal in zit, dat zijn allemaal diertjes. Diertjes en plantjes en alles daar tussenin. Plankton is eigenlijk een soort verzamelnaam van alles wat niet tegen de stroming in kan zwemmen. Wat veel mensen niet weten is dat plankton niet per se klein is. Bijvoorbeeld kwallen zijn ook plankton. Huh? Ja. En die hele kleine algjes, die zijn verantwoordelijk voor 50% van alle zuurstof op aarde. Dus als ik nu even goed inadem, dan is 50% daarvan gewoon gemaakt door deze algjes. Ja, meestal krijgen de regenwouden en de bossen daar alle credits voor, maar we zouden het plankton net zo dankbaar moeten zijn. Zonder plankton geen vis en geen walvissen, geen dolfijnen, geen zeevogels en misschien wij ook wel niet. Dus plankton is gewoon echt superbelangrijk voor al het leven op aarde eigenlijk. Zeker, heel erg belangrijk. Als je dit onder de microscoop legt, weet je echt niet wat je ziet. Ja? Zullen we dat gaan doen? Kijken wat erin zit. Cool! Katja is nu het plankton wat we hebben gevangen aan het onderzoeken onder de microscoop. En dat moet best wel snel gebeuren, want plankton leeft maar heel even, maar een paar uurtjes, dus dan moet je altijd wel snel handelen. Precies. Precies daarom zijn we vaak ook wekenlang achter elkaar op zee en doen we dit onderzoek ook op de oceaan. Aan boord eigenlijk. Ja, en dan kom je ook op heel veel verschillende plaatsen op de wereld en overal is het plankton ook weer anders. Kun je dit ook bijvoorbeeld gewoon doen op de Noordzee? Zeker. Overal zit plankton, ook in de Noordzee. Alleen hier op de Azoren is het water warmer en vind je veel meer verschillende soorten. Je ziet een heleboel roeipootkreeftjes. Dat zijn die kleintjes die je zo ziet rondschieten. En in de plankton vind je wormpjes, kwalletjes en larven van allerlei zeedieren. Van zeesterren, krabben, kreeften, vissen. En dat vind je allemaal in het plankton, ook al zijn die maar een deel van hun leven plankton. Ahja, precies, want als die groter groeien, worden ze dan dus een vis of een ander soort dier. Of ze gaan naar de bodem en dan leven ze op de bodem. En je vindt hier ook soorten die je in de Noordzee niet ziet, bijvoorbeeld zeevlinders of zeeolifanten. En dat zijn de planktonslakjes waar ik onderzoek naar doe. Wow, dat klinkt echt heel cool. Maar, zeeolifanten, dan moet ik eigenlijk denken aan die hele grote dieren die zo bij de Noordpool leven. Je hebt de zoogdieren, zeeolifanten, maar je hebt ook planktonslakken, zeeolifanten en die hebben ook zo'n lange snuit, net als een olifant. Ik heb ze hier ook. Kijk hier, dit is echt de mooiste slak die ik ooit gevonden heb. Je ziet z'n hartje kloppen en je ziet dat 'ie ook hele bijzondere ogen heeft. Dit is een echt roofdier, die kijkt om zich heen naar prooien. En die lange snuit, daarom heet 'ie ook een zeeolifant, die gebruikt 'ie ook om die arme zeevlinders uit hun schelp te raspen. Of andere, soortgenoten zelfs. Kijk, hier kan je zeevlinders en de zee-engel zien. Dit zijn de zeevlinders. Hier zie je er eentje nog met zijn vleugeltjes fladderen. En dit is de zee-engel. Die heeft geen schelp, dus eigenlijk een soort zeenaaktslak. Die is veel groter. Ja, kijk, maar die zee-engel, die eet ook van die zeevlinders. Ze zien er heel engelachtig uit, maar ze zijn niet zo engelachtig als ze er uitzien, want hun kop kan open en dan komen er van die haken uit waarmee ze die zeevlinders zo uit hun schelp raspen. Wauw, dat klinkt als een soort enge alien. Ziet er ook wel een beetje zo uit trouwens. En hij is ook een beetje doorzichtig ofzo. Ja, dat zie je bij heel veel plankton, dus je kan heel vaak door plankton heen kijken en dan kan je zien wat ze gegeten hebben, of ze parasieten hebben. Niet alles wat in het plankton zit ken ik, want er zijn zoveel verschillende soorten plankton. Allemaal drijft het rond in de oceaan. Dus er zitten misschien ook wel gewoon nieuwe soorten tussen voor jou. Precies.