Waar moeten we zoeken naar buitenaards leven?
Is er ook buitenaards leven in ons zonnestelsel op dit moment? Daarvoor moet ik daar zijn, bij de sterrenwacht. Hee! Bij jou, planeetonderzoeker Bert Vermeerschen. Waar moeten wij nou zoeken naar dat buitenaardse leven? In ons zonnestelsel, bij de gasreuzen Jupiter en Saturnus. Duidelijk. Maar die staan wel heel ver van de zon af. Dus dan is het daar toch ijs- en ijskoud? Klopt, maar die beide planeten hebben manen en dat zijn ijsmanen. En dan zou je zeggen, ja, daar is het ijs- en ijskoud. Dat zijn ijsbollen, daar kan toch geen enkele vorm van leven bestaan? Maar in het inwendige hebben die ijsmanen een heel groot geheim.
Zo, dit is wel een prachtige ruimte he? Met deze telescoop kan je heel mooi Jupiter en Saturnus zien. En als het goed is, zie je nu Saturnus. Wow ja. Ja, dit is natuurlijk supertof. Maar ik ben eigenlijk ook heel erg benieuwd, wat is er precies aan de hand met die ijsmanen? Nou, die ijsmanen zijn superinteressant en één ervan is Titan, die staat bij Saturnus en die is recent ook bezocht door een ruimtescheepje, Cassini. En Cassini heeft gevonden dat Titan eigenlijk heel veel op onze aarde lijkt. Allerlei heuvels hebben we waargenomen, maar er zijn ook meren, er zijn zeeën. En in die meren en die zeeën, omdat het daar zo koud is, zit daar vloeibaar methaangas, geen water. En het zou zelfs kunnen zijn dat zich onder het oppervlak van Titan leven bevindt. Dat meen je niet. Dat zou misschien wel de allergrootste ontdekking ooit zijn dan toch? Absoluut. Maar de kans is nog groter bij twee andere maantjes in ons zonnestelsel. Dat is Europa bij Jupiter en Enceladus bij Saturnus. En het ruimteschip Cassini heeft ontdekt dat uit die ijsmaantjes geisers spuiten van waterijs. En die komen soms tientallen kilometers hoog.
Wacht even, dus die ijsmanen, die hebben geisers waaruit water dat heelal inspuit. Hoe kan dat? En wat zit er precies onder die ijskorst? In de ijsmanen van Jupiter en Saturnus zit dus misschien buitenaards leven. Vertel, hoe zit dat? Als ik dit model van de maan Enceladus - of van Europa, maar dit is Enceladus - openmaak, dan kan ik dat uitleggen. Hier zie je die ijslaag aan de buitenkant. En dat blauwe, dat is een enorme dikke tientallen kilometers dikke oceaan van vloeibaar water. Een oceaan van tientallen kilometers diep. Dat is bijna niet voor te stellen. Veel dieper nog dan bij ons, maar het is er ijskoud. Letterlijk. Dus hoe kan dat water dan vloeibaar zijn? Nou, dat heeft alles te maken met de baan van de ijsmaan om de planeet. Die is namelijk niet rond, maar die is ovaalvormig. Dat zorgt ervoor dat het inwendige, de materie, gekneed wordt, waardoor er warmte ontstaat en waardoor het ijs gaat smelten. Ja, zo kunnen de oceanen dus vloeibaar worden en dan kan er dus ook leven zijn. Ja, want onder die oceanen van Enceladus en Europa zit een vaste bodem. Net als op de aarde zitten waarschijnlijk op die oceaanbodem van die manen ook vulkanen en geisers. En die spuiten materiaal, voedingsstoffen, bouwstoffen voor leven in die oceanen van die ijsmanen.
Je maakt me hier wel enthousiast mee, want dat betekent dat er dus buitenaardse bacteriën in die oceanen kunnen leven. Of misschien wel hele bijzondere wezens. Ja, of hele grote vissen, misschien zelfs haaien. Op aarde kan de mens maar drie meter groot worden. En dat komt door de zwaartekracht. Maar die ijsmanen, die hebben een veel geringere zwaartekracht. Dus de mens, maar ook deze vissen, die zouden er wel eens veel groter kunnen zijn. Dus misschien zitten daar gigantische zeemonsters die wij alleen uit films kennen. Ja, wie weet.
En het goeie nieuws is dat zowel de ESA als de NASA missies naar die manen gaat lanceren. Naar Saturnus, naar Titan en Enceladus. En voor één van die missies zijn wij ook bezig om daar robotjes voor te ontwikkelen. Voor Enceladus, die in die geisers gaan afdalen. En dan gaan we gewoon kijken wat zich onder dat ijs in die oceanen bevindt. Nou, ik hoor het, dat wordt dus superspannend wat die robots dan precies onder dat ijs gaan aantreffen. Misschien wel een hele onderwaterstad met echte aliens. Het zou kunnen. Eén ding weet ik wel: ik kan niet wachten.